Ngày 16/9/2023, Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long đã được UNESCO công nhận mở rộng sang Quần đảo Cát Bà, trở thành Di sản thiên nhiên thế giới liên tỉnh đầu tiên trong cả nước. Với phạm vi rộng hơn, có sự tương đồng nhưng cũng có sự khác biệt là cơ hội để hai danh thắng có thể bổ sung cho nhau các lợi thế về sự đa dạng của các hành trình du lịch, cảnh điểm, dịch vụ phục vụ khách tham quan. Dù vậy, gần 2 năm qua du lịch hai bên vẫn chưa thực sự kết nối với nhau.
Kết nối như không
Hành trình VHL5 kết nối giữa 2 Vịnh Hạ Long và Lan Hạ gồm các điểm: Cảng tàu - động Thiên Cung - hang Đầu Gỗ - hòn Chó Đá - Ba Hang - hòn Đỉnh Hương - hòn Trống Mái - bến Gia Luận (Cát Bà, Hải Phòng) được duy trì từ lâu nhưng dường như doanh nghiệp du lịch không mấy mặn mà.
Du khách tham quan vẻ đẹp động Thiên Cung trên Vịnh Hạ Long.
Gần đây, vào tháng 7 /2024, khi Quảng Ninh công bố 8 hành trình du lịch trên Vịnh Hạ Long (theo Quyết định số 2119/QĐ-UBND), trong đó có thêm Hành trình VHL 6: Cảng tàu - hòn Chân Voi - vụng Ba Cửa - đảo Tùng Lâm - hòn Cặp Bài (điểm cuối cùng của hành trình tiếp giáp với Gia Luận, vịnh Lan Hạ, Hải Phòng), cũng thể hiện tính kết nối giữa 2 vịnh di sản. Mặc dù hai bên chưa phối hợp triển khai nhưng qua dư luận doanh nghiệp cũng không thực sự “bắt” tuyến này, với lý do trên dọc hành trình, tàu du lịch chỉ đi qua các điểm tham quan chứ không được ghé vào để du khách trải nghiệm, khám phá.
Thực tế, hằng năm vẫn có hàng trăm nghìn du khách “mượn đường” từ Vịnh Hạ Long sang nghỉ đêm trên Vịnh Lan Hạ, chủ yếu đi bằng tàu cao tốc từ Tuần Châu theo dạng thức tàu chuyên tuyến. Như thế, việc kết nối du lịch giữa 2 vùng vịnh vẫn có nhưng gần như nằm ngoài sự kiểm soát của cơ quan quản lý, vì du khách đi qua Vịnh Hạ Long mà không phải trả phí tham quan, gây thiệt hại không nhỏ về nguồn thu cho ngân sách. Việc này đã tồn tại nhiều năm qua, rất cần các đơn vị liên quan tìm giải pháp chấn chỉnh, xử lý những hạn chế, bất cập, đồng thời có thể tạo ra những tuyến tham quan kết nối giữa 2 vùng vịnh nhận được sự đồng thuận của doanh nghiệp và du khách.
Tàu du lịch của TP Hải Phòng chở khách tham quan tại khu vực giáp ranh giữa Vịnh Hạ Long và Vịnh Lan Hạ.
Mở rộng khai thác tuyến xa bờ
Để kết nối khai thác tốt hơn tiềm năng du lịch trên Vịnh Hạ Long ở khu vực xa bờ và khu vực vịnh Bái Tử Long lân cận, gần đây Quảng Ninh cũng định hướng mở thông tuyến du lịch từ Vịnh Lan Hạ sang Vịnh Hạ Long với các điểm du lịch trong hành trình VHL3, hành trình VHL4.
Theo báo cáo phân tích của Ban Quản lý Vịnh Hạ Long thì hiện nay, hành trình tham quan VHL3 và VHL4 trên Vịnh Hạ Long và 10 hành trình tham quan vịnh Bái Tử Long, 3 hành trình kết nối Vịnh Hạ Long - vịnh Bái Tử Long tập trung rất nhiều điểm du lịch/khu vực cảnh quan hoang sơ, nhiều bãi cát đẹp, tùng áng, nhiều điểm có tiềm năng để phát triển các sản phẩm du lịch cao cấp nhưng chưa thu hút được nhiều khách du lịch do có vị trí nằm xa bờ, thời gian di chuyển dài. Trong khi đó, các tàu du lịch tại khu vực Vịnh Lan Hạ, Cát Bà (Hải Phòng) chỉ khai thác một luồng độc đạo theo lộ trình từ cảng Gia Luận chạy theo luồng quốc gia qua khu vực Trà Báu, khu vực Cửa Vạn để ra khu vực Ba Trái Đào, sau đó quay về điểm neo đậu ngủ đêm tại Trà Báu mà không có bất kỳ điểm dừng chân, tham quan nào cho du khách.
Do đó, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đề xuất UBND tỉnh đồng ý chủ trương cho nối thông tuyến Vịnh Lan Hạ với hành trình tham quan VHL3 và VHL4 trên Vịnh Hạ Long, nhằm thúc đẩy cơ hội phát triển và thu hút khách du lịch đến hành trình tham quan VHL3 và VHL4 trên Vịnh Hạ Long, góp phần kéo dài thời gian lưu trú của du khách, đồng thời giảm tải lượng khách tham quan tại hành trình tham quan VHL1 và VHL2 trên Vịnh Hạ Long. Trao đổi với phóng viên về việc này, ông Vũ Kiên Cường, Trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, cho biết, đây mới là ý tưởng của Quảng Ninh, còn Hải Phòng chưa có ý kiến gì với đề xuất này. Đơn vị sẽ tham mưu cho tỉnh khi làm việc với TP Hải Phòng trong thời gian tới đây, để có thể khai thác thông tuyến từ bên Lan Hạ sang bên tuyến 3, 4 của Vịnh Hạ Long mà Quảng Ninh hiện chưa khai thác được hết.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, việc ký kết, phối hợp trong công tác quản lý, khai thác du lịch giữa 2 vịnh đã được đề cập và có triển khai từ nhiều năm qua. Tại Kết luận số 160-KL/TUHP-TUQN ngày 20/10/2021 về Chương trình hợp tác giữa TP Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh, trong đó có nội dung: “Triển khai Chương trình liên kết du lịch giữa Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh để hợp tác xây dựng các sản phẩm du lịch liên tuyến, liên vùng và đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch giữa ba địa phương, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của mỗi địa phương”.
Năm nay, ngay từ đầu năm, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long và Vườn Quốc gia Cát Bà đã ban hành Quy chế phối hợp số 11/QCPH-VHL-VQGCB về quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà; trong đó có nội dung “Phối hợp phát triển tạo thêm những sản phẩm du lịch mới mang tính bền vững; đa dạng hóa các loại hình dịch vụ du lịch nhằm tăng sức hấp dẫn cho du khách”. Và ngày 5/3/2025, tỉnh Quảng Ninh và TP Hải Phòng đã ký Kế hoạch số 72/KHLT-UBND, trong đó có nhiệm vụ: Đẩy mạnh liên kết vùng, mở rộng không gian và đa dạng hóa sản phẩm du lịch nhằm giảm thiểu tình trạng quá tải tại điểm đến vào những đợt du lịch cao điểm. Tập trung thu hút khách có khả năng chi trả cao, dài ngày thay thế cho lượng khách đại trà, làm giảm sức ép từ hoạt động du lịch lên tài nguyên, di sản.
Trở lại với các điểm đến trên hành trình VHL3, hành trình VHL4 hiện nay cũng phải thấy rằng còn tương đối ít sản phẩm, vì nhiều lý do cả khách quan và chủ quan. Trong đó, Trung tâm Văn hoá nổi Cửa Vạn xuống cấp, bị bão số 3 (Yagi) đánh chìm đắm, tan hoang. Nhiều hang động lâu nay không đầu tư cải tạo cơ sở hạ tầng, thậm chí có hang bỏ hoang, cây cối mọc tràn lấp cả lối đi… Và trên cả 2 tuyến xa bờ này đều chưa có những bãi tắm được công nhận là bãi tắm du lịch, có thể phục vụ du khách. Vì vậy, không chỉ là đáp ứng nhu cầu mở rộng, kết nối sang khu vực vịnh Lan Hạ trong thời gian tới đây mà còn để thu hút du khách khi tới Vịnh Hạ Long thì thiết nghĩ rất cần đầu tư cho sản phẩm du lịch, có sự nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng cảng bến, hang động ở khu vực này.
Nói về lộ trình này, ông Vũ Kiên Cường cho biết: Tỉnh hiện đã đồng ý về mặt chủ trương, chúng tôi đang lập dự án, nhờ đơn vị tư vấn thiết kế để sửa chữa Trung tâm Văn hoá nổi Cửa Vạn. Các bãi tắm ở khu vực này dự kiến nếu khai thác sẽ chủ yếu phục vụ cho dòng khách cao cấp. Theo đó sẽ hạn chế tối đa việc tác động tới các bãi cát tự nhiên, đáp ứng nhu cầu trải nghiệm thiên nhiên hoang sơ của dòng khách này. Chúng tôi cũng sẽ lựa chọn những bãi cát đáp ứng đủ điều kiện, đặc biệt là các điều kiện về đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường để đưa vào khai thác. Để có thể chủ động hơn trong việc đầu tư sửa chữa, nâng cấp cơ sở hạ tầng các điểm đến trên Vịnh Hạ Long, chúng tôi cũng đang đề nghị tỉnh tăng mức trích lại từ nguồn phí tham quan hằng năm cho Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, từ 11% hiện nay lên mức cao hơn. Việc này phải trình lên HĐND tỉnh quyết định, nếu được chấp thuận thì sẽ triển khai từ năm 2026.
Nguồn: Nguyen Anh Travel sưu tầm
